Onderwijs in de maatschappij van nu

De samenleving verandert razendsnel, en het onderwijs verandert mee. Lesprogramma’s en schoolvakken vernieuwen, technologie evolueert en leerlinggedrag verschilt van vroeger. Het ONZ-jaarsymposium Onderwijs in de Maatschappij van Nu biedt een dag vol inzichten en praktische handvatten om direct in de klas toe te passen.

Nadira Saab opent de dag met een lezing over het belang van technologie in het onderwijs. Joe Benetti sluit af met impact-driven education, waarin hij ingaat op de invloed van het secundair onderwijs op de ontwikkeling van het hoger onderwijs. Verder zijn er zes inspirerende workshops die je kunt bijwonen. Lees onderstaand het aanbod en meld je aan!

Keynote speaker: Technologie in het onderwijs- Nadira Saab

Nadira is Hoogleraar Onderwijswetenschappen en in haar onderzoeken richt ze zich onder andere op het gebruik van e-didactiek, technologie in het onderwijs en samenwerkend leren. Voor het Nationaal Regieorgaan Onderwijsonderzoek (NRO) heeft zij in 2023 de kennisagenda voor technologie in het onderwijs geschreven. Technologie biedt namelijk mogelijkheden om het onderwijs effectiever en efficiënter te maken, daarnaast kan technologie het leerproces van leerlingen ondersteunen, hun leerprestaties verbeteren en leraren helpen hun onderwijspraktijk te verbeteren.

Workshops

• Omgaan met controversiële onderwerpen in de klas – Geerte Savenije  Geerte werkt als docent aan de Universiteit van Amsterdam als onderzoeker op het gebied van pedagogiek. Ze richt zich in het bijzonder op het behandelen van gevoelige of controversiële onderwerpen in de geschiedenisles.

• Hoe gebruik je VR-brillen in de les – Mart Mojet – Mart is postdoc aan de Universiteit van Leiden en middelbare schooldocent biologie in Leeuwarden. Hij doet onderzoek naar Virtual Reality (VR)-applicaties uit de good practice en hoe interventies voor het integreren van VR in de les kunnen worden vormgegeven. In zijn onderzoek kijkt hij naar de leeropbrengsten die deze VR-toepassingen opleveren in relatie tot individuele leerlingeigenschappen. Zijn methode bevat VR-simulaties, waarbij je bijvoorbeeld bij biologie het hart vanuit alle hoeken en gaten kunt bekijken met een VR-bril. Er worden ook VR-brillen meegenomen naar het symposium, zodat de docenten het zelf kunnen ervaren. Tijdens de workshops zal Mart een voorbeeldles biologie gebruiken, waarin hij de didactiek en ervaringen van het gebruik van VR-brillen in de les bespreekt. Hierna krijgen de docenten de kans om zelf aan de slag te gaan met de brillen.

• Motivatie in het puberbrein – Anne Visschers – Student Onderwijs Wetenschappen en loop onder andere stage bij het Nationaal Regieorgaan Onderwijsonderzoek. Hier is zij bezig met het ontwikkelen en schrijven van een themapagina voor docenten, met als onderwerp Motivatie en het Puberbrein. Door middel van literatuuronderzoek verdiept zij zich in effectieve handvatten die je als docenten in de les kan gebruiken om de leerlingen actief te betrekken bij de les. Het doel is om niet alleen leerlingen in de klas te hebben die fysiek aanwezig zijn, maar ook motivatie hebben om mee te doen met de les en er ook daadwerkelijk iets van op de vangen.

• Hoopvol klimaatonderwijs – Michiel Dam & Mandy van Valkenburg – “De aarde gaat kapot en ik kan er niets aan doen!” Veel jongeren kijken niet bepaald positief naar de toekomst van de aarde, blijkt uit diverse onderzoeken. Bij de huidige generatie jongeren komen schuldgevoelens en angst veel voor wat zich uit in veel stress en spanning (eco-anxiety) wat zich weer uit in machteloosheid en boosheid. In zijn onderzoek richt Michiel zich daarom op onderwijsbenaderingen gericht op hoop zodat jongeren vanuit aangeboren hoop, probleemoplossend vermogen en creativiteit op een andere manier betrokken kunnen raken bij dit urgente onderwerp. Docente levensbeschouwing Mandy van Valkenburg (Vlietland College) is genomineerd voor de prijs van duurzame docent. Zij zet zich in voor groener onderwijs op haar eigen school en op alle andere scholen in Nederland. Zij laat geen moment onbenut om goede initiatieven aan elkaar te verbinden en probeert leraren te inspireren tot hoopvol klimaat onderwijs.Michiel en Mandy zullen in hun workshop theorie en praktijk verbinden en met de aanwezigen in gesprek gaan over het ontwerpen en organiseren van hoopvol klimaatonderwijs bij alle schoolvakken.

• Leerlingen begeleiden in het gebruik van chatbots – Lettie Dorst  Hoe leert u uw leerlingen verstandig omgaan met AI-vertalingen? Lettie Dorst, onderzoeker en docent taalwetenschappen, deelt haar inzichten over machinevertaalgeletterdheid in het voortgezet onderwijs. AI-vertalingen zijn een handige tool voor leerlingen, maar hoe zorgen we ervoor dat ze deze slim en verantwoord gebruiken? In deze workshop ontdekt u; Wat u als docent moet weten over AI-vertalingen; Wanneer AI-vertalingen nuttig zijn – en wanneer niet; Hoe u leerlingen leert kritisch met AI om te gaan. Het gaat niet alleen om gemak, maar ook om taalbegrip en kritisch denken. Doe mee en geef uw leerlingen de juiste vaardigheden voor de toekomst!

• Terrorisme, politiek geweld en disruptieve momenten: hoe bespreek je ze in het klaslokaal? – Maxine Hernix  De oorlog tussen Israël en Hamas, de invasie door het Russische leger in Oekraïne, de moord op Samuel Paty… Allemaal onderwerpen die lastig te bespreken zijn in de klas. Waarom is het belangrijk om dit soort heftige gebeurtenissen aan te kaarten? Hoe pak je dat soort gesprekken aan? Wanneer is het beter om dat niet te doen? En mag alles gezegd worden in het klaslokaal? In deze workshop ontwikkel je vaardigheden om een les te geven over deze onderwerpen en te reageren op heftige uitspraken van leerlingen. De training wordt gegeven en is gemaakt door TerInfo (https://ter-info.nl/): een programma van de Universiteit Utrecht om docenten (po, vo, mbo en hbo) te helpen bij het bespreekbaar maken van moeilijk bespreekbare onderwerpen.

Keynote speaker: Impact-driven education – Joe Binetti

Joe Binetti werkt als onderzoeker impactgedreven onderwijs aan de Erasmus Universiteit Rotterdam. Zijn werk richt zich op het ontwikkelen van open onderwijs en het scheppen van vrije leeromgevingen waarin leerlingen hun eigen creativiteit kunnen ontplooien. Een van zijn grote doelen is dan ook het samenbrengen van universitaire theorie met de ervaringen van leerlingen en studenten. In zijn keynote zal hij ingaan op zijn eigen ervaringen in het onderwijs, zowel uit zijn tijd als middelbareschooldocent in Italië als in zijn huidige rol aan de universiteit.

Wij kijken er enorm naar uit om met elkaar in gesprek te gaan over de uitdagingen en kansen van onderwijs in een veranderende wereld. Tot 9 mei!

Datum, tijd & locatie

Vrijdag 9 mei

Pieter De La Courtgebouw

Wassenaarseweg 52, 2333 AK Leiden

Op donderdag 9 maart organiseert ONZ het jaarlijkse schoolleidersoverleg, ditmaal met als thema: De nood is hoog! Het lerarentekort dwingt tot Anders Organiseren. Deze ONZ-bijeenkomst vindt plaats van 17.00 tot 21.00 uur (incl. diner) in het Pieter de la Court gebouw van Universiteit Leiden.

Tijdens deze avond laten schoolleiders en hun collega’s van het John Dewey College, het Huizermaatcollege en het Melanchthon Bergschenhoek u door middel van praktijkvoorbeelden zien, hoe ze proberen het lerarentekort op te vangen. Bovendien vertellen TU Delft en Universiteit Leiden hoe u getrainde universitaire studenten kunt inzetten als extra handjes in de school.

Daarna gaan we in de vorm van een panelgesprek kijken hoe u hier in de eigen school mee verder kunt. Expertise delen en leren van elkaar staat voor ons bij ONZ centraal.

Doelgroep

De thematiek die wordt behandeld binnen ons samenwerkingsverband ONZ is niet alleen interessant voor schoolleiders, maar ook voor andere leden uit het managementteam (bijv. afdelingsleiders, teamleiders, leerjaarcoördinatoren, etc.). Zij zijn eveneens van harte welkom!

Programma

Hier vindt u meer informatie over het programma van de bijeenkomst.

Datum & tijd

Datum: donderdag 9 maart 2023
Locatie: Pieter de la Court gebouw – Universiteit Leiden
Adres: Wassenaarseweg 52 – 2333 AK Leiden
Zaal: Inspiration Lab 1B.01 (eerste verdieping)
Tijd: 17.00 tot 21.00 uur (incl. diner)

Verhalen tijdens de geschiedenisles roepen al snel het beeld op van de ouderwetse leraar ‘die zo mooi vertellen kon’. Sinds enige jaren is docent Neely de Ronde actief aan de slag gegaan met historische verhalen als kern van een deel van haar lessen. Daarbij ging ze steeds op zoek naar passende werkvormen om met de leerlingen aan de slag te gaan naar aanleiding van het verhaal.

Ze zag grote impact op verschillende didactische en pedagogische vlakken:

• cognitief: leerlingen lijken de inhoud gemakkelijker te onthouden;
• historisch inleven: gaat meer ‘als vanzelf’;
• relevantie: een historisch verhaal is eenvoudig te koppelen aan levensthema’s die zowel toen als nu een rol spelen. Dit biedt opening om binnen het schoolvak geschiedenis te werken aan doelen voor burgerschap en persoonsvorming;
• sfeer in de klas: verhalen bevorderen een open en veilige sfeer van vertrouwelijkheid en mededeelzaamheid.

Doel & resultaat

Het streven is om geschiedenislessen betekenisvoller en effectiever te maken. Bijvoorbeeld door met collega’s:

• samen na te denken over verhalen in het geschiedenisonderwijs;
• lessuggesties te ontwikkelen, uitproberen en uit te wisselen;
• te onderzoeken welke creatieve en interactieve werkvormen zich lenen voor lessen waarbij een verhaal centraal staat;
• te onderzoeken welke invloed verhalen vertellen kan hebben op het pedagogisch-didactische klimaat.

Datum & tijd

De eerste bijeenkomst vindt plaats op maandag 27 maart van 16.00 uur tot 18.00 uur in het Pieter de la Court gebouw op Universiteit Leiden.

In drie verschillende bijeenkomsten gaat Universitair docent Annelinde Vandenbroucke met sommige van haar studenten in op een aantal onderwerpen binnen de ontwikkelpsychologie. Aan het einde van de workshop begrijpen docenten op een basaal niveau wat er gebeurt tijdens de hersenontwikkeling in de puberteit. Er worden handvatten gegeven over hoe deze kennis vertaald kan worden naar de klas. De bijeenkomsten zijn los van elkaar te volgen, via het aanmeldformulier kunt u aangeven bij welke bijeenkomst u wilt zijn. Alle drie de bijeenkomsten duren van 15:30 tot 17:30 en vinden plaats op het Pieter de la Court gebouw van de Universiteit Leiden.

10 november: Executief functioneren

In deze workshop doen docenten kennis op over de ontwikkeling van het brein en executief functioneren, met een nadruk op aandacht. Wat is aandacht precies? En hoe werkt aandacht in het brein? Wat gebeurt er als er problemen zijn met aandacht? In deze workshop gaan docenten aan de slag met de meest recente wetenschappelijke kennis op het gebied van hersenontwikkeling en executief functioneren, met als focus aandacht. Samen definiëren we wat handvatten kunnen zijn voor het toepassen van deze kennis in de praktijk.

17 november: Sociaal-emotionele ontwikkeling

In deze workshop doen docenten kennis op over de ontwikkeling van het brein en sociaal-emotionele ontwikkeling. Wat gebeurt er in het puberbrein waardoor emoties zo hoog op kunnen lopen? Hoe ontwikkelt emotie regulatie zich? En wat is de relatie tussen sociaal-emotionele ontwikkeling en leren? In deze workshop gaan docenten aan de slag met de meest recente wetenschappelijke kennis rond hersenontwikkeling en sociaal emotionele ontwikkeling. Samen definiëren we wat handvatten kunnen zijn voor het toepassen van deze kennis in de praktijk.

24 november: Invloed van omgevingsfactoren

In deze workshop doen docenten kennis op over de ontwikkeling van het brein en welke invloed omgevingsfactoren zoals slaap, en beweging kunnen hebben op het brein en leren. Wat gebeurt er in het puberbrein waardoor hun slaappatroon veranderd? Hoe kun je door beweging beter leren? En hoe speel je hierop in, op school- en klasniveau? In deze workshop gaan docenten aan de slag met de meest recente wetenschappelijke kennis rond hersenontwikkeling en de invloed van slaap en beweging daarop. Samen definiëren we wat handvatten kunnen zijn voor het toepassen van deze kennis in de praktijk.