Waarom een talig profiel kiezen?

Veel leerlingen in de onderbouw vragen zich af: Wat heb ik eigenlijk aan een talig profiel? en Welke mogelijkheden biedt dat later? Het nut en de kansen van een talig profiel zijn voor hen vaak nog onvoldoende duidelijk. Om leerlingen te helpen bij deze belangrijke keuze, organiseert het ONZ in samenwerking met de Universiteit Leiden voor de tweede keer de Profielkeuzemiddag: Kies een Taal! Als docent kun jij hieraan bijdragen door leerlingen te inspireren en te informeren over de waarde van taal in hun toekomstige studie- en beroepskeuzes. Laat hen zien hoe een talig profiel een wereld van mogelijkheden opent!

Doel & Resultaat

Tijdens de Profielkeuzemiddag krijgen leerlingen uit 3 VWO de kans om in aanraking te komen met de verschillende taal- en cultuurstudies die de Universiteit Leiden rijk is, zowel op het gebied van de schooltalen Frans, Duits, Engels, Nederlands, en klassieke talen, maar ook andere talen zoals Italiaans, Russisch, en Chinees. Leerlingen ontdekken hoe leuk, veelzijdig, en uitdagend het is om een taal te studeren.

Aan de hand van proefcolleges door vakdocenten van de Faculteit Geesteswetenschappen en speeddates met studenten krijgen de leerlingen een eerste indruk van wat het betekent om taal en cultuur te (be)studeren. Aan het einde van de middag hebben de leerlingen dan ook inzicht verworven in het belang en de mogelijkheden van een taal- en cultuurstudie.

Docenten kunnen zich tot en met 17 januari met een groep van maximaal 15 leerlingen aanmelden (met een maximum van 2 groepen per school).

Programma

12.00 – 12.30   Ontvangst met een broodje en inschrijven werkgroepen

12.30 – 12.50   Welkom en vooroordelenspel

13.00 – 13.30   Werkgroepen* (ronde 1)

13.30 – 14.00   Wandeling Humanities Campus

14.00 – 14.15   Pauze met snacks

14.15 – 14.45   Werkgroepen* (ronde 2)

14.45 – 15.15   Speeddate met taalstudenten en -docenten

15.20 – 15.30   Afsluiting met Q&A

*Zie het werkgroepenoverzicht voor het aanbod. Inschrijven voor de werkgroepen kan op de dag zelf bij de ontvangst.

Over de werkgroepen

• Een werkgroep duurt 30 minuten
• Je volgt in totaal twee werkgroepen.
• Inschrijven voor de werkgroepen kan op de dag zelf, bij de ontvangst.
• Het overzicht is voorlopig en zal nog worden aangevuld. Hou de ONZ website in de gaten voor updates!

Werkgroepenoverzicht (alfabetisch op taal)

ARABISCH

Prof. dr. Petra Sijpesteijn (Midden-Oostenstudies)

Arabisch: van Zweden tot Indonesië

Vandaag de dag is het Arabisch de nationale taal van 24 landen en zijn er zo’n 422 miljoen Arabische sprekers op de hele wereld. Maar het Arabisch is ook te vinden in veel landen waar het niet een officiële taal is. Zo zijn er bijvoorbeeld Arabische munten en objecten met Arabisch schrift gevonden in Scandinavië die daar als handelswaar terecht zijn gekomen, in Indië vind je Arabische inscripties op gebouwen, de Nederlandse overheid schreef Arabische brieven aan Indonesische heersers in de koloniale tijd, en overal waar moslims wonen vind je Arabische teksten bijvoorbeeld in moskeeën tot in de Verenigde Staten en Australië aan toe. In deze workshop leer je hoe het kan dat het Arabisch zo wijd verspreid is over de hele wereld dat er zelfs Arabische woorden in het Nederlands terecht zijn gekomen.

CHINEES

Dr. Jeroen Wiedenhof (Chinastudies)

Het Chinees bestaat niet

In China stikt het van de talen. Grote talen en kleine talen; talen zonder schrift en talen met schrift; levende talen en dode talen. In deze workshop maken we een reisje over de immense Chinese taalkaart. Onderweg proberen we antwoorden te vinden op allerlei vragen: wat wordt waar gesproken, en waarom eigenlijk? Zijn alle talen in China Chinese talen? En als twee sprekers Chinees spreken, hoe groot is dan de kans dat ze elkaar kunnen verstaan?

ENGELS

Dr. Bert Botma (Engelse taal en cultuur)

R you not entertained?

We gaan luisteren naar drie voordrachten van een beroemd sonnet van William Shakespeare (‘My mistress’ eyes are nothing like the sun…’). We letten vooral op wat de sprekers met de ‘r’-klank doen. Wie van hen spreekt de meeste ‘r’-en uit? Wie de minste? Zien we bij deze spreker een patroon in waar een ‘r’ wordt uitgesproken en waar niet? En wat zegt dit ons over de geschiedenis van het Engels?

FRANS

Dr. Alisa van de Haar (Franse taal en cultuur)

Er was eens… een hongerige wolf en een gemene stiefmoeder. Wetenschappelijk onderzoek naar Franse sprookjes

De sprookjes Doornroosje, Roodkapje, De Gelaarse Kat en Assepoester werden al meer dan 300 jaar geleden opgeschreven door de Franse schrijver Charles Perrault, maar ze zijn nog altijd populair. In deze workshop worden voorbeelden gegeven van hoe onderzoekers deze sprookjes bestuderen. Zo blijkt dat het verhaal van Roodkapje waarschijnlijk al meer dan 1000 jaar oud is en in heel veel talen en culturen bekend is. De sprookjes van Perrault zijn ook een afspiegeling van hun tijd: hondsdolle wolven en gemene stiefmoeders kwamen in de zeventiende eeuw veel vaker voor dan nu!

HEBREEUWS / SEMITISCHE TALEN

Dr. Martin Baasten (Midden-Oostenstudies)

Talen als Arabisch, Hebreeuws en Ethiopisch behoren tot de familie van de Semitische talen. Deze hebben een heel bijzondere structuur wat de woordvorming betreft, heel anders dan alle andere talen die je kent. In dit college gaan we kennismaken met deze familie van de Semitische talen, de structuur ervan bekijken en zien of we op grond van die kennis ook een vertaaloefening kunnen maken.

ITALIAANS

Dr. Emma Grootveld & drs. Enrico Odelli (Italiaanse taal en cultuur)

L’Inferno di Dante e i numeri 

Een van de grote werken van de wereldliteratuur is Dante Alighieri’s Goddelijke komedie. Met zijn kritische blik op tijdgenoten en een bijzonder talent om een levendig hiernamaals uit te beelden in woorden, is Dante nog altijd een grote naam – ook buiten Italië.

In de eerste helft van dit college gaan we op ontdekkingstocht door Dantes hel. Waarom is deze zo bijzonder en wie vinden we daar? En als jij een hedendaagse Dante was, hoe zou jouw hel er dan uitzien?

We bespreken ook waarom numerologia zo belangrijk is in Dantes Komedie. Daarna gaan we verder aan de slag met nummers en leren jullie tot duizend tellen in het Italiaans. Pronti? Uno, due, tre – via!

LATIJN (alleen in ronde 1)

Dr. Suzanne Adema (Griekse en Latijnse Taal & Cultuur)

You can fly! (En je zweeft)

Als je leest, bekruipt je soms het gevoel dat je alles meebeleeft met het personage. Je zit in de wereld van het verhaal. Volgens onderzoek komt dat niet alleen door de woorden op het papier, maar ook doordat die woorden herinneringen en ervaringen oproepen uit je eerdere leven. Een school in een boek lijkt in jouw hoofd misschien wel op je eigen school, bijvoorbeeld.

Maar hoe zit dat nou in verhalen waar iets gebeurt dat je nog nooit hebt meegemaakt, zoals zelf vliegen? Hoe roepen vertellers het gevoel op dat je vliegt? We vergelijken een vliegscène uit Vergilius’ Aeneis met een vliegscène uit de Disneyfilm Peter Pan.

NEDERLANDS

Dr. Roosmaryn Pilgram (Nederlandse taal en cultuur)

Woorden als wapens in politiek Den Haag

Dezelfde informatie kan je op verschillende manieren verwoorden. Zo kun je een glas dat voor 50% gevuld is zowel ‘halfvol’ als ‘halfleeg’ noemen. De keuze voor een bepaalde formulering heeft consequenties: het maakt uit of politici de Europese Unie omschrijven als ‘één grote familie’ of als ‘een bodemloze put’, of journalisten iemand typeren als een ‘vrijheidsstrijder’ of als ’terrorist’, en of de NS spreekt van ‘stoptreinen’ of van ‘sprinters’, et cetera. In deze workshop onderzoeken we de sturende kracht van taal in de Nederlandse politiek. Hoe zetten Nederlandse politici stilistische keuzes strategisch in voor het realiseren van hun retorische doelen. Hoe maken zij bijvoorbeeld strategisch gebruik van metaforen om hun argumenten kracht bij te zetten?

RUSSISCH

William Klaassen (Russische studies)

Met флаг en вымпел – De grote hoeveelheid Nederlandse woorden in het Russisch
Zoals veel talen ken het Russisch veel leenwoorden. Uit het Engels, Duits, Turkse talen maar ook uit het Nederlands is een aanzienlijk aantal terug te vinden in de woordenboeken. Hoe zijn deze hier terechtgekomen en waarom? Betekenen ze nog hetzelfde of hebben ze een betekenisverandering ondergaan? Dat zullen we tijdens deze werkgroep gaan uitzoeken.

SANSKRIET

Dr. Sanne Dokter-Mersch (South and Southeast Asian studies)

Yoga en योग – Sanskriet in het Nederlands

Als je wel eens yoga hebt gedaan, dan heb je ongemerkt al kennis gemaakt met een oude Indiase taal: het Sanskriet. Sterker nog, het woord “yoga” is Sanskriet. In deze workshop maak je kennis met deze taal, waarbij we kijken naar waar, door wie en hoe de taal werd gebruikt. Na deze introductie ga je zelf aan de slag met de taal. Aan de hand van yogaposes zul je in staat zijn om Sanskriet woorden te herkennen, zowel in ons eigen schrift als in het schrift dat voor het Sanskriet gebruikt wordt, het devanāgarī (देवनागरी).

SPAANS EN PORTUGEES (de voertaal in deze werkgroep is Engels)

Dr. Maria del Carmen Parafita Couto (Latijns-Amerikastudies)

Crossing Language Borders: Understanding the Dynamics of Spanglish and Portunhol

Have you ever heard someone switch effortlessly between Spanish and English, or blend Portuguese and Spanish into a single sentence? These fascinating linguistic mixes, known as Spanglish and Portuñol/Portunhol, are far more than just a jumble of words – they are creative ways for people to express themselves, connect with others, and navigate life in multilingual environments.

In this session, we will explore how language mixing is not random, but rather follows specific linguistic patterns. Spanglish and Portunhol are shaped by cognitive, sociocultural, and linguistic factors, and understanding these factors helps us uncover how language evolves in multilingual settings. We will take a close look at regions like Gibraltar, Belize, Miami, New Mexico, and Uruguay to examine how these multilingual practices also serve as tools for identity, community building, and the negotiation of cultural boundaries.

SWAHILI

Dr. Hilde Gunnink (African studies)

Swahili: puzzelen met taal

Het Swahili is de grootste taal van oost-Afrika, en wordt door meer dan honderd miljoen mensen gesproken. Het hoort bij de familie van de Bantoe-talen, en heeft daarmee een heel andere grammaticale structuur dan je vaak in Europese talen ziet. In deze workshop maak je kennis met het Swahili, en ga je puzzelen met Swahili woordjes en zinnetjes om zelf te onderzoeken hoe het Swahili in elkaar steekt.

Datum, tijd & Locatie

Datum: dinsdag 21 januari
Tijd: 12:00 – 15:30
Locatie: Faculteit Geesteswetenschappen van de Universiteit Leiden (Cleveringaplaats 1)

Docenten uit de onder- en bovenbouw van het voortgezet onderwijs en uit het hoger onderwijs: kom naar de Expertisemiddag ‘Leesvaardiger’!

De leesvaardigheid en het leesplezier van leerlingen en studenten gaan achteruit. Niet alleen docenten in de talen of taal- en cultuuropleidingen maken zich daarover zorgen: dat de vaardigheid om handboeken of toetsen, academische literatuur of nieuwsberichten goed te lezen daalt, raakt immers de hele samenleving. Is daar wat aan te doen? En wat? Op grond van welke wetenschappelijke kennis, of voorbeelden uit de praktijk? Die vragen willen we stellen op de Expertisemiddag ‘Leesvaardiger’.

Drie sprekers uit het wetenschappelijk en voortgezet onderwijs gaan in op de vraag hoe je je leerlingen leesvaardiger kunt maken en kunt motiveren om te lezen. Expertise uit de academische wereld en het voortgezet onderwijs komt aan bod in drie lezingen met ruimte voor vragen en discussie.

PROGRAMMA

13.45 – 14.00 uur     Inloop

14.00 – 14.05 uur     Opening door vaksteunpuntcoördinator MVT Dr. Marion Elenbaas

14.05 – 14.50 uur     Prof. Dr. Paul van den Broek (Universiteit Leiden)

                                          Wat zijn de cognitieve processen tijdens begrijpen en leren van                                                                                                      teksten? Implicaties voor onderwijs.

14.50 – 15.00 uur     Vragen/discussie

15.00 – 15.15 uur      Pauze

15.15 – 15.45 uur      Dr. Jenny Audring (Universiteit Leiden)

                                         Hoe maak je van een student een professionele lezer?

15.45 – 16.00 uur     Vragen/discussie

16.00 – 16.30 uur     Jacqueline Kadri (Alfrink College)

                                        “Twintig minuten stilte in de school”: schoolbrede bevordering van                                                                                              leesvaardigheid op het Alfrink College

16.30 – 17.00 uur     Vragen en discussie met stellingen

17.00 uur                  Borrel in de Brasserie Faculty Club

DATUM, TIJD & LOCATIE

Vrijdag 29 september | 14.00 tot 17.00 uur | Lipsius zaal 0.05 | Cleveringaplaats 1 | 2311 BD Leiden

Aansluitend een borrel in de Brasserie Faculty Club tot 18.00 uur | Academiegebouw | Rapenburg 73 |
2311 GJ Leiden

Behandel jij Plato in de les, als docent filosofie of Grieks? Of bereid je volgend jaar je 6e klas voor op het eindexamen Grieks, waarbij mythen bij Plato centraal staan? Kom dan naar de vakbijeenkomst “De mythen van Plato” op vrijdag 9 juni bij de Universiteit Leiden. Deze bijeenkomst komt voort uit een samenwerking tussen Alfagammapartners en ONZ

Van 17.00 tot 19.30uur dompelen we ons onder in Plato’s verhalen. Dr. Hugo Koning, expert op het gebied van Griekse mythologie en auteur van het vorig jaar verschenen boek De mythen van Plato, leidt ons langs de achtergronden en de betekenis van een paar van de beroemdste mythen van Plato, waaronder de mythe van de grot en de bolmensen. We gaan in op hoe deze mythen in hun tijd thuishoren maar kijken ook naar hoe ze voor ons en onze leerlingen nog steeds betekenis hebben.

Voor de Graeci is er de mogelijkheid om vooraf aan de bijeenkomst, en indien gewenst op een nader te bepalen later online moment, gezamenlijk de Griekse tekst van de grotvergelijking te bestuderen. Je krijgt materiaal mee dat je leerlingen kan helpen bij het leren van deze passage en we wisselen met elkaar ideeën uit over hoe je de soms lastige teksten van Plato leest met een klas. Neem pen en papier of laptop mee.

Tijdens de lichte avondmaaltijd is er ook tijd om elkaar te ontmoeten, ideeën uit te wisselen en suggesties te doen voor volgende bijeenkomsten.

Programma

16.00 – 17.00 Griekse tekst lezen (indien gewenst)

16.45 – 17.00: ontvangst met koffie en thee

17.00 – 18.00: lezing met gelegenheid om vragen te stellen

18.00 – 18.45: napraten en lichte avondmaaltijd

18.45 – 19.30: gezamenlijk ontwerpen van lessen en lesopdrachten over de besproken mythen

DATUM, PLAATS EN TIJD

Vrijdag 9 juni van 17.00 tot 19.30 uur (incl. brood en fruit),

Zaal OB06 | Pieter de la Courtgebouw | Wassenaarseweg 52 | 2333 AK Leiden.

Het profielwerkstuk is een mooi instrument om leerlingen in het voortgezet onderwijs kennis te laten maken met een onderzoeksgebied. Het stimuleren van PWS-onderzoek naar taal- en cultuurgerelateerde onderwerpen zou er ook voor kunnen zorgen dat meer jongeren kiezen voor een talenstudie. Toch is dit nog een redelijk onontgonnen terrein.

Er zijn weinig leerlingen die hun PWS schrijven bij een taalvak, en weinig taaldocenten die ervaring hebben met het begeleiden daarvan. Om daar verandering in te brengen, wordt door verschillende universiteiten materiaal ontwikkeld dat leerlingen en docenten op weg kan helpen. Zo is voor de moderne vreemde talen de website pws-wereld.nl ontwikkeld met steun van het Meesterschapsteam MVT en het Nationaal Platform voor de Talen, maar er zijn meer aanbieders van concrete PWS-ideeën over taal en cultuur.

Datum & tijd

Voor talendocenten die benieuwd zijn naar de mogelijkheden om hun leerlingen te begeleiden bij een PWS, wordt op donderdag 9 juni 2022 van 15:30-17:30 uur een online workshop ‘Profielwerkstukken voor de talen’ georganiseerd.
Na een plenair gedeelte, waarin diverse sprekers iets zullen vertellen over hun aanbod op het gebied van PWS-ondersteuning, kunnen er verschillende interactieve sessies gevolgd worden. De komende tijd zal er hier meer informatie worden geplaatst over dit evenement.

Deelname aan deze online workshop is gratis. Aanmelden kan tot en met 7 juni 2022 via deze link.

De wereld verandert en het onderwijs verandert met haar mee. Ook voor de taal- en zaakvakken betekent dit dat we constant in beweging zijn ons onderwijs aan te passen op hedendaagse thema’s. Mede door (nieuwe) onderwerpen zoals burgerschap en de discussie rondom een nieuw en toekomstgericht curriculum gaan we ons onderwijs anders organiseren. Tijdens dit symposium willen we mooie initiatieven en ontwikkelingen in deze vakgebieden (taal & zaakvakken) een podium bieden. In de lezingen en workshops delen we ideeën over hoe je in jouw lessen hier mee aan de slag kan.

Waarom voor de taal- en zaakvakken?

Helaas heeft het maatschappijprofiel nog vaak last van een slecht imago en kiezen ook steeds meer leerlingen voor een bètaprofiel. De groei van bèta binnen het onderwijs kent veel goede initiatieven maar heeft helaas ook gevolgen voor de andere schoolvakken. Taal- en zaakvakken blijven daarin soms achter op de grote (landelijke) ontwikkelingen van bètavakken zoals technasia, landelijke wedstrijden en nieuwe bètaschoolvakken en -lokalen. Ook in het hoger onderwijs is dit te merken: vooral de talenstudies hebben het zwaar. Leerlingen (en ouders) zijn bang met een maatschappijprofiel het minder ver te schoppen en geen goede baan te vinden. Tijd om die mindset aan te pakken, vindt Onderwijsnetwerk Zuid-Holland.

Datum & tijd: 8 april 2022, van 14:14 tot 17:30 uur

Locatie: Museum van Volkenkunde in Leiden.

Doelgroep: Docenten, schoolleiders, decanen, beleidsmakers en andere geïnteresseerden uit voortgezet en hoger onderwijs.

Programma:

13:50 – 14:10: Inloop

14:15 – 15:00: Welkom en sprekers

15:10 – 16:00: Workshopronde 1

16:05 – 16: 55: Workshopronde 2

17:00 – 17:30: Borrel

Openingsspreker Markus Davidsen: Hoe geef je een vak opnieuw vorm en wat kunnen we leren van het Deense model?

Markus Davidsen is universitair docent Godsdienstsociologie aan de Universiteit Leiden. In 2016 lanceerde hij een ‘Leidse visie voor het religieonderwijs’ en sindsdien werkt hij aan een hervorming van het vak Godsdienst/Levensbeschouwing. Met een team van vo-docenten en docentenopleiders werkt Davidsen aan een landelijk curriculum en een nieuwe vakdidactiek, en aan de Universiteit Leiden heeft hij een succesvolle tweejarige docentenopleiding opgezet. Voor dit werk ontving Davidsen in 2021 de impactprijs van de Leidse Faculteit Geesteswetenschappen. Davidsen is van origine Deens en zal ook ingaan op het Deense onderwijsmodel waarbij de taal- en zaakvakken veel sterker staan in het vo, en waar de geesteswetenschappen zich sterk profileren als docentenopleidingen.

Openingsspreker Suzanne Adema: ‘Oud is het nieuwe nieuw’

Suzanne Adema is Universitair Docent bij de faculteit Humanities en geeft daarnaast ook les in het voortgezet onderwijs. Tijdens de opening bespreekt Adema het onderzoeksproject Anchoring Innovation. In dit landelijke project wordt gesteld dat de klassieke oudheid geschikt bronmateriaal levert om meer zicht te kunnen krijgen op de menselijke aspecten van vernieuwing. Het is een historisch tijdperk waar veel bronnen over zijn verzameld, en waarin op sociaal, politiek en economisch niveau van alles gebeurde. Adema gaat in op hoe innovaties worden verankerd in wat al bekend is: ‘zitten is het nieuwe roken’, orange is the new black’ en ‘oud is het nieuwe nieuw’. Adema sluit af met ideeën hoe je hier in je eigen lespraktijk mee aan de slag kan, zowel voor de talen als zaakvakken.

Overzicht workshops

Voor de talen:

1. Poëzie als Nieuws BV: het maatschappelijk debat en de poëzieles
2. Eurydike vertelt: moderne Nederlandse en Engelse recepties als instrument voor inclusiviteit bij Latijn en Grieks
3. Taal- en cultuurbewustzijn in de vreemdetalenles (VOL)

Voor de zaakvakken:

4. Inclusief lesgeven in de geschiedenis- en maatschappijlessen
5. Fysische geografie voor de niet-bètaleerlingen
6. Leren van de bètavakken: Hoe kunnen we met onze vakken leerlingen écht raken?

Vakoverstijgend:

7. Activerende didactiek en motivatie in de taal- en zaakvakken (VOL)
8. Mijn vak saai? Hoe taal- en cultuurvakken actueel, interactief en inclusief maken? (VOL)
9. Ethische vraagstukken in de klas: Debat & DNA
10. Het gebruik van perspectiefgericht onderwijs bij de taal- en zaakvakken

Er vinden twee workshoprondes plaats. Onderaan de pagina vind je de indeling van workshops in rondes. Lees hier de beschrijving van de workshops:

1. Poëzie als Nieuws BV: het maatschappelijk debat en de poëzieles – Jeroen Dera (Literatuurcriticus en letterkundige Radboud Universiteit Nijmegen) 

Wie aan ‘poëzie’ denkt, denkt al snel aan woorden als ‘emoties’, ‘natuur’ en ‘rijm’ – associaties die ook naar voren komen uit empirisch onderzoek. Hoewel er inderdaad nogal wat gedichten bestaan die aan dit beeld van poëzie beantwoorden, is de dichtkunst vele malen diverser. Tijdens deze workshop breken we het clichébeeld van poëzie open en gaan we aan de slag met gedichten die uitdrukkelijk een maatschappelijke oriëntatie hebben. Je maakt kennis met hedendaagse dichters die schrijven over maatschappelijke kwesties in de 21e eeuw, en krijgt handvatten aangereikt om hun poëzie te implementeren in het onderwijs.

Vakken: Nederlands en maatschappij.

2. Eurydike vertelt: moderne Nederlandse en Engelse recepties als instrument voor inclusiviteit bij Latijn en Grieks – Amaranth Feuth (Faculteit Humanities, Universiteit Leiden & docent Engels en Klassieke Talen Marecollege)

De aandacht voor de Black Lives Matter-beweging en de Me-too-discussie hebben het vak van de klassieke talen onder een vergrootglas gelegd. Zijn de teksten van de Griekse en Latijnse canon niet geschreven door witte mannen? En is het gymnasium geen eliteschool voor witte kinderen? Veel classici hebben deze vragen met nuance weten te beantwoorden. We hebben in onderzoek en onderwijs tegenwoordig ook oog voor de vrouwen, kinderen, slaven en vreemdelingen uit de oudheid zelf. In deze workshop kijken we aan de hand van literaire vrouwen als van Clodia en Eurydike naar nog een andere mogelijkheid om de klassieken op school inclusiever te maken: meer aandacht in de les voor inclusieve klassieke recepties in moderne literatuur.

Vakken: Grieks, Latijn, Engels en Nederlands

3. VOL: Taal- en cultuurbewustzijn in de vreemdetalenles – Taal- en cultuurbewustzijn in de moderne vreemde talenles – Janneke Geursen (vakdidacticus ICLON, Universiteit Leiden)

Het vreemdetalenonderwijs is in beweging. Zo gaat het er in discussies rond curriculumontwikkeling over dat taalonderwijs meer is dan taalverwerving alleen. Hoe zouden we kunnen toewerken naar versterkt vreemdetalenonderwijs, waarbinnen leerlingen naast taalvaardigheden ook taal- en cultuurbewustzijn ontwikkelen?  Wat verstaan we daar eigenlijk onder? En hoe geef je dat onderwijs in de praktijk vorm?  In deze workshop formuleren we eerste antwoorden op deze vragen.

Vakken: Alle moderne vreemde talen

4. Inclusief lesgeven in de geschiedenis- en maatschappijlessen – Nika Hendriksen & Albert Logtenberg (ICLON, Universiteit Leiden)

Binnen geschiedenis en maatschappijleer passeren maatschappelijke onderwerpen die kunnen raken aan de identiteit van leerlingen vaak de revue. Denk bijvoorbeeld aan onderwerpen als religie, vrijheid van meningsuiting, genocide en het vluchtelingenvraagstuk. Dit maakt dat je je als docent maatschappijleer/geschiedenis geregeld afvraagt: hoe houd ik rekening met de diverse achtergronden van mijn leerlingen waardoor iedereen de kans krijgt om te leren? In deze workshop gaan we aan de hand van jullie eigen ervaringen, kennis en kunde kritisch kijken naar de keuzes die je maakt en je repertoire voor inclusief handelen aanpassen en verder uitbreiden. Je verlaat deze workshop met handvatten vanuit de theorie en praktijk.

Vakken: Geschiedenis en maatschappij

5. Fysische geografie voor de niet-bètaleerlingen – Marcella van Steenbergen (docent aardrijkskunde, GLOBE)

Aardrijkskunde is een uitzonderlijk vak waar de natuurwetenschap samenkomt bij de sociale wetenschappen. Toch kiezen de meeste leerlingen het vak vanuit een maatschappij-profiel. Hoe maak je de meer fysisch geografische onderwerpen toch interessant voor deze leerlingen? GLOBE biedt lesmateriaal over onze natuurlijke leefomgeving waarin veel aandacht is voor oplossingen voor milieuproblematiek. Aan de hand van dit materiaal denken we na over de aansluiting van bètaonderwerpen  voor de niet-bètaleerling.

Vak: Aardrijkskunde

6. Leren van de bètavakken: Hoe kunnen we met onze vakken leerlingen écht raken? – Iris Hermens (Kabold)

Hoe kunnen we met onze vakken jongeren raken? We zien dat de bètavakken dit steeds beter is gelukt de afgelopen 10 jaar. Wat gebeurt hier eigenlijk? Het bedrijfsleven gooit haar deuren open, organiseert wedstrijden en maakt tijd om toffe ervaringen te organiseren voor middelbare scholieren. Mede door investeringen vanuit bedrijven en de overheid wordt bètaonderwijs steeds groter dan het klaslokaal: het gaat om beleven en ontdekken wat er echt in de echte wereld speelt. En dat motiveert jongeren. In deze workshop ga je aan de slag met deze principes en pas je die toe op jouw eigen schoolvak.

Vakken: Geschiedenis, maatschappij, filosofie, levensbeschouwing en aardrijkskunde

7. VOL: Activerende didactiek en motivatie in de taal- en zaakvakken – Elselien van Tol (ICLON, Universiteit Leiden)

Activerende didactiek gaat uit van de grondgedachte dat leerstof beter beklijft als leerlingen actief betrokken zijn bij het onderwijs dat zij krijgen. Leerlingen zijn echter niet altijd zo actief bezig met de leerstof als we zouden willen. Welke didactische strategieën heb je als docent in handen om leerlingen betrokken te maken bij de lesinhoud? Hoe zorg je ervoor dat leerlingen gemotiveerd blijven en regie nemen over het eigen leerproces? Welke activerende werkvormen en hulpmiddelen kan je als docent inzetten om leeropbrengsten te vergroten? Tijdens deze workshop worden handvatten gegeven en theorie en praktische oefeningen die direct toepasbaar zijn in de praktijk en antwoord geven op bovenstaande vragen.

Voor alle schoolvakken.

8. VOL: Mijn vak saai? Hoe taal- en cultuurvakken actueel, interactief en inclusief maken? – Carmen van den Bergh (LUCAS, Universiteit Leiden)

Deze workshop richt zich tot alle docenten die hun lessen willen omtoveren tot een onvergetelijke ervaring, waarover leerlingen nog lang zullen spreken. Hoe laat jij je lesmateriaal aansluiten bij de actualiteit en bij de leefwereld van je leerlingen? Hoe zorg je ervoor dat ze allemaal gemotiveerd en geconcentreerd blijven? Hoe behandel je moeilijke thema’s en opdrachten die vaak ervaren worden als “saai”? Maak je diversiteit bespreekbaar zonder het expliciet te benoemen? In deze workshop behandelen we in het bijzonder een aantal voorbeelden voor taal, cultuur en literatuurdocenten van alle talen (ook niet-schooltalen). Na een korte introductie en showcase van een enkele hands-on opdrachten (interactieve groepsopdrachten, schrijvers interviewen, videoblogs maken, muziek en poëzie analyseren op een leuke manier, …) gaan we aan de slag met jullie concrete voorbeelden, “best practices” en vernieuwende ideeën.

Voor alle taalvakken

9. Ethische vraagstukken in de klas: Debat & DNA – Alexander Schinkel (DebatUnie) en Leonie Kaptein (DNA in beeld)

DNA wordt al snel gezien als onderdeel van de bètalessen maar is juist ook interessant voor de taal- en zaakvakken vanwege de ethische vraagstukken. In deze workshop worden de deelnemers eerst bijgepraat over de meeste recente ontwikkelingen omtrent DNA-technologieën. Vervolgens gaan ze met elkaar in debat over de vele ethische vraagstukken die deze nieuwe technologieën oproepen. Na afloop van deze workshop zijn de deelnemers op de hoogte van de laatste DNA-technologieën en weten ze hoe ze hierover met elkaar en met leerlingen kunnen debatteren.

Vakken: Nederlands, Engels, maatschappij, levensbeschouwing, geschiedenis, filosofie, bèta en burgerschap.

10. Het gebruik van perspectiefgericht onderwijs bij de taal- en zaakvakken – Eveline de Boer en Alma Kuijpers (ICLON, Universiteit Leiden)

In deze workshop willen wij laten zien hoe je met perspectiefgericht onderwijs als docent rondom het thema Australische Kunst in het museum Volkenkunde activerend onderwijs kunt ontwerpen of hoe je leerlingen zelf vragen kunt leren stellen die hen aanspreken rondom dit thema. Voor meer informatie over perspectiefgericht onderwijs kijk op onze website: https://www.universiteitleiden.nl/iclon/wetenschappelijk-onderzoek/perspectiefgericht-onderwijs

Voor alle schoolvakken

Indeling rondes:

Ronde 1:

Leren van de bètavakken: Hoe kunnen we met onze vakken leerlingen écht raken?

Activerende didactiek en motivatie in de taal- en zaakvakken (VOL)

Mijn vak saai? Hoe taal- en cultuurvakken actueel, interactief en inclusief maken? (VOL)

Ethische vraagstukken in de klas: Debat & DNA

Het gebruik van perspectiefgericht onderwijs bij de taal- en zaakvakken

Ronde 2:

Poëzie als Nieuws BV: het maatschappelijk debat en de poëzieles

Eurydike vertelt: moderne Nederlandse en Engelse recepties als instrument voor inclusiviteit bij Latijn en Grieks

Taal- en cultuurbewustzijn in de vreemdetalenles (VOL)

Inclusief lesgeven in de geschiedenis- en maatschappijlessen

Fysische geografie voor de niet-bètaleerlingen

Hoe vertaal je de songteksten van een film als Frozen? En hoe zit dat met non-binaire persoonlijk voornaamwoorden als ‘they/them’ in het Engels of ‘iel’ in het Frans? Wat kunnen we leren van Google Translate?

In deze masterclass bespreekt vertaalster Lette Vos hoe je met je leerlingen in gesprek kunt gaan over inclusief taalgebruik door middel van een onderzoekje dat ze zelf kunnen uitvoeren. Taalkundige Lettie Dorst laat zien hoe je Google Translate en liedteksten in kunt zetten om leerlingen bewust te maken van de specifieke eigenschappen van een taal en cultuur. Tijdens deze bijeenkomst gaan we aan de slag met een concrete opdracht over de vertalingen van Frozen, die ingezet kan worden in alle taallessen.

Sprekers: Lettie Dorst – universitair docent taalkunde aan de Universiteit Leiden en onderzoeker op het gebied van vertalen & Lette Vos – Literair vertaalster vanuit het Engels (vertaalde onder meer Girl, Woman, Other van Bernardine Evaristo)

Datum: 28 juni 2022

Tijd: 15:00 – 17:30 uur

Doelgroep: Alle taaldocenten: Nederlands, Engels, Frans, Duits, Spaans, Italiaans, Arabisch, Chinees, Grieks, Latijn, etc.

Locatie: Pieter de la Court gebouw, Universiteit Leiden